در روزهای اخیر، افزایش ناگهانی حق بیمه رانندگان کامیون و اتوبوس، به یک شوک جدید برای این قشر زحمتکش تبدیل شده است. این افزایش در شرایطی اعمال شده که بسیاری از رانندگان معتقدند درآمد فعلی آنها برای پرداخت حق بیمه جدید، کفایت نمی‌کند و این موضوع به شدت بر توان معیشتی‌شان فشار وارد خواهد آورد.
این افزایش، که بر اساس اظهارات فعالان صنفی و با استناد به مصوبه جدید دولت و سازمان هدفمندی یارانه‌ها و همچنین با در نظر گرفتن افزایش حقوق رانندگان صورت گرفته است، در حالی اعمال می‌شود که رانندگان کامیون پیش از این نیز در پرداخت ارقام قبلی حق بیمه با مشکل مواجه بودند. این وضعیت، نگرانی‌های جدی را در میان جامعه رانندگان ایجاد کرده و آنها را بر آن داشته تا برای پیگیری مطالبات خود دست به اعتراض بزنند.
مبانی محاسبه حق بیمه در تأمین اجتماعی: یک فرمول ثابت برای درآمد متغیر
نظام بیمه تأمین اجتماعی در ایران، حق بیمه کارگران را بر مبنای حقوق دریافتی آنها محاسبه می‌کند. این بدان معناست که با افزایش حقوق کارگر، پایه محاسبه حق بیمه نیز به صورت متناسب بالا می‌رود و در نتیجه، مبلغ حق بیمه نیز افزایش می‌یابد. به طور معمول، نرخ حق بیمه حدود ۳۰ درصد از حقوق مشمول بیمه کارگران است که از این مقدار، هفت درصد سهم کارگر و مابقی توسط کارفرما در قالب حق بیمه و بیمه بیکاری پرداخت می‌شود. بنابراین، افزایش حق بیمه پس از افزایش حقوق کارگران، نتیجه مستقیم ساختار محاسبه حق بیمه در سیستم بیمه اجتماعی است.
بر این اساس، با توجه به افزایش ۴۵ درصدی حداقل دستمزد کارگران در سال جاری (۱۴۰۴)، مبنای محاسبه حق بیمه نیز به همین نسبت افزایش یافته است. رانندگان عمومی نیز که تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار دارند، مشمول این شرایط هستند.
چرا رانندگان کامیون دو بار با افزایش حق بیمه مواجه شدند؟
در حالی که افزایش اولیه حق بیمه رانندگان کامیون در ابتدای سال بر اساس همین مبنا، یعنی افزایش دستمزد مبنای بیمه صورت گرفته بود، آنچه موجب افزایش مجدد و شوک‌آور این مبلغ شد، بر اساس اعلام برخی فعالان صنفی و نقل قول آنها از مسئولان سازمان تأمین اجتماعی، مربوط به مصوبه سال گذشته دولت و سازمان هدفمندی یارانه‌ها است. سازمان تأمین اجتماعی هر سال مبلغی را به عنوان دستمزد مبنای بیمه رانندگان اعلام می‌کند که این عدد معمولاً بر اساس حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار تنظیم می‌شود و به عنوان حداقل حقوق مبنای محاسبه بیمه رانندگان در نظر گرفته می‌شود.
اما مشکل اصلی از آنجا نشأت می‌گیرد که طبق اعلام فعالان صنفی، در سال جدید رانندگان کامیون و اتوبوس (رانندگان وسایل نقلیه سنگین) دیگر “کارگر ساده” در نظر گرفته نشده‌اند و ضریب بیمه آنها ۱.۶۵ در نظر گرفته شده است، در حالی که این رقم برای کارگران ساده مشمول یارانه و عدد ۱.۱ است. این تغییر در ضریب، به معنای افزایش قابل توجه پایه محاسبه حق بیمه برای رانندگان سنگین است.
نتیجه ناخوشایند: فشار بر معیشت و آغاز پیگیری‌ها
بدین ترتیب، می‌توان گفت چون رانندگان نیز تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی هستند، با افزایش حقوق مبنای بیمه و تغییر ضریب، حق بیمه آنها نیز به همان نسبت افزایش پیدا می‌کند. در نهایت، با توجه به ناتوانی بسیاری از رانندگان در پرداخت مبلغ جدید حق بیمه و وضعیت دشوار اقتصادی آنها، فعالان صنفی رانندگان خبر از آغاز پیگیری‌ها برای لغو یا تعدیل این افزایش داده‌اند. این اعتراضات و پیگیری‌ها نشان‌دهنده عمق نگرانی‌ها در میان این قشر از جامعه است که نقش حیاتی در زنجیره حمل و نقل کشور ایفا می‌کنند. حل این مسئله نیازمند همکاری و تعامل سازنده میان نمایندگان رانندگان، سازمان تأمین اجتماعی و دولت است تا راهکاری عادلانه و پایدار برای رفاه این عزیزان و تداوم فعالیت‌هایشان یافت شود.
جایگزینی رانندگان بازنشسته با رانندگان جدید: وعده‌ها و واقعیت
2886 دستگاه کامیون خارجی به کدام رانندگان کامیون تعلق می گیرد؟
