شاخص بهره‌وری واگن‌های باری در حمل‌ونقل ریلی کشور از سال ۱۳۹۸ به بعد با شیب تندی رو به کاهش گذاشته است. این در حالی است که تا پیش از آن، این شاخص روند رو به رشدی را طی می‌کرد. این افت ناگهانی و قابل توجه، زنگ خطر را برای صنعت حمل‌ونقل ریلی کشور به صدا درآورده است.
علل اصلی کاهش بهره‌وری واگن‌های باری:
- مدیریت ناکارآمد: یکی از دلایل اصلی کاهش بهره‌وری، ضعف در مدیریت و تصمیم‌گیری‌های نادرست در سطح کلان است. انتصابات سیاسی و غیرفنی در سطوح مدیریتی راه آهن، باعث شده تا تصمیمات بر اساس ملاحظات غیرتخصصی اتخاذ شود.
- کاهش نیروی کشش: کاهش تعداد لوکوموتیوهای آماده به کار، یکی دیگر از عوامل مهم در کاهش بهره‌وری واگن‌ها است. این مسئله ناشی از مشکلات بودجه‌ای، عدم نگهداری مناسب از لوکوموتیوها و همچنین عدم پرداخت مطالبات شرکت‌های خصوصی مالک لوکوموتیو است.
- تصدی‌گری بیش از حد دولت: پافشاری دولت بر تصدی‌گری در بخش حمل‌ونقل ریلی و عدم واگذاری مناسب به بخش خصوصی، مانع از ورود سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و نوآوری در این صنعت شده است.
- عدم توجه به بخش خصوصی: ایجاد موانع برای فعالیت بخش خصوصی در حوزه حمل‌ونقل ریلی، از جمله قطع غیرقانونی سیستم صدور بارنامه، باعث شده تا سرمایه‌گذاران از این بخش دلسرد شوند.
- تمرکز بر تبلیغات و آمارهای غلط: به جای تلاش برای حل مشکلات واقعی صنعت، مسئولین راه آهن بیشتر بر تبلیغات و انتشار آمارهای غلط تمرکز کرده‌اند.
پیامدهای کاهش بهره‌وری واگن‌های باری:
- کاهش راندمان حمل‌ونقل: کاهش بهره‌وری واگن‌ها به معنای کاهش راندمان حمل‌ونقل و افزایش هزینه‌های حمل کالا است.
- کاهش سهم حمل‌ونقل ریلی: کاهش راندمان و افزایش هزینه‌ها، باعث کاهش سهم حمل‌ونقل ریلی در حمل کالا شده و به تبع آن، بار بیشتری بر دوش حمل‌ونقل جاده‌ای خواهد افتاد.
- افزایش آلودگی هوا: افزایش سهم حمل‌ونقل جاده‌ای، به دلیل مصرف سوخت بیشتر و انتشار آلاینده‌ها، منجر به افزایش آلودگی هوا خواهد شد.
برای بهبود وضعیت موجود، نیاز به اتخاذ تدابیر جدی و اساسی در سطح کلان است. این تدابیر شامل:
- اصلاح ساختار مدیریتی: اصلاح ساختار مدیریتی راه آهن و انتصاب مدیران متخصص و کارآمد
- واگذاری بخش‌هایی از صنعت به بخش خصوصی: واگذاری بخش‌هایی از صنعت حمل‌ونقل ریلی به بخش خصوصی برای افزایش بهره‌وری و جذب سرمایه‌گذاری
- تامین بودجه لازم برای نگهداری و تعمیر لوکوموتیوها: تامین بودجه لازم برای نگهداری و تعمیر لوکوموتیوها و افزایش تعداد آن‌ها
- حمایت از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی: ایجاد تسهیلات برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت حمل‌ونقل ریلی
- شفاف‌سازی اطلاعات و آمار: ارائه اطلاعات شفاف و دقیق در مورد وضعیت صنعت حمل‌ونقل ریلی
با اتخاذ این تدابیر، می‌توان امیدوار بود که صنعت حمل‌ونقل ریلی کشور از رکود خارج شده و به جایگاه واقعی خود بازگردد.
اخبار حمل و نقل ایران را در نوین بار بخوانید.
کارت هوشمند چیست ؟
استعلام پیمایش ناوگان
استعلام کارت سلامت راننده
