مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی جامع به بررسی چالش‌ها و راهکارهای ارتقای کارآمدی بخش حمل و نقل برون شهری با تمرکز بر شاخص‌های عملکردی پرداخته است.
این گزارش که با عنوان “شاخص‌های عملکردی بخش حمل و نقل: ۱. حمل و نقل برون شهری” منتشر شده است، به وضوح نشان می‌دهد که در سال‌های گذشته، عدم تحقق راهبردها و سیاست‌های اجرایی در این بخش به طور قابل توجهی مشهود بوده است.
به طوری که در سال 1401، به دلیل عدم تحقق کامل سیاست‌های کلی نظام، مقام معظم رهبری خواستار ارزیابی کارآمدی و اثربخشی این راهبردها شدند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از 732 حکم بررسی شده از برنامه ششم توسعه و قانون احکام دائمی، تنها 363 حکم “محقق شده” و 263 حکم “محقق نشده” باقی مانده است.
عدم تحقق اهداف در بخش حمل و نقل ریشه در کجاست؟
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، ریشه این چالش را در فقدان شناخت صحیح از وضع موجود و توان اجرایی کشور، سنجش‌ناپذیر بودن سیاست‌ها، مسیر اجرا و نظارت بر احکام مربوطه می‌داند.
به گفته این گزارش، در نظام برنامه‌ریزی بخش حمل و نقل، اهداف کلی به طور مشخص تعریف نشده‌اند و اهداف عملیاتی بعضاً بدون در نظر گرفتن واقعیت‌ها و توان کشور تعیین شده‌اند.
راهکار چیست؟
مرکز پژوهش‌های مجلس در این گزارش، انتظام‌بخشی به موضوعات گسترده بخش حمل و نقل و تعریف شاخص‌های عملکردی متناسب با هر یک از این موضوعات را راهکار رفع این چالش‌ها می‌داند.
در این راستا، 78 شاخص کلیدی عملکرد در بخش حمل و نقل برون شهری ذیل 6 هدف اصلی شامل ارتقای ایمنی، افزایش سهم حمل و نقل عمومی، توسعه حمل و نقل بین‌الملل، بهره‌برداری بهینه از زیرساخت‌ها، توسعه بهینه زیرساخت‌های حمل و نقل و بهبود ساختار حکمرانی و تأمین مالی معرفی شده‌اند.
انتخاب شاخص‌های مناسب
در انتخاب این شاخص‌ها تلاش شده است تا حد امکان صریح، قابل تفسیر، ساده در محاسبه، قابل درک آسان، مطابق با واقعیت، دارای قابلیت ارائه در بازه‌های زمانی و محدوده مکانی مختلف، معتبر، دارای روش محاسبه مقبول و داده‌های معتبر، برنامه‌پذیر و قابل اندازه‌گیری عددی، مطابق با استاندارد جهانی، متناسب با شرایط موجود در کشور و نیاز سیاست‌گذار و فاقد ابهام در نشان دادن جهت مطلوب باشند.
پیشنهادات کلیدی
مرکز پژوهش‌های مجلس در این گزارش پیشنهاد می‌کند که برای به کارگیری این شاخص‌ها در نظام برنامه‌ریزی بخش حمل و نقل، ابتدا با توافق دستگاه‌های اجرایی مرتبط و تصویب مجلس شورای اسلامی، این شاخص‌ها به صورت آزمایشی محاسبه، تحلیل و مورد استفاده سیاست‌گذاران قرار گیرند.
در ادامه، مجلس شورای اسلامی با همکاری وزارت راه و شهرسازی و سازمان برنامه و بودجه کشور، با توجه به منابع مالی و توان اجرایی کشور، بررسی‌های لازم را برای هدف‌گذاری بهینه این شاخص‌ها در برنامه‌های توسعه آتی انجام دهد.
همچنین، با توجه به اهمیت موضوعاتی مانند هوشمندسازی حمل و نقل، امنیت شبکه و صیانت از اطلاعات کاربران و رضایت کاربران از کیفیت خدمات حمل و نقلی، شاخص‌سازی در این حوزه‌ها نیز مورد توجه قرار گیرد.
نقش کلیدی ارتقای مهارت نیروی انسانی و نظام‌مند کردن فرایند جمع‌آوری تا ارائه شاخص‌ها در کارآمدی و بهره‌برداری مطلوب از شاخص‌ها حائز اهمیت است.
در نهایت، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس خاطرنشان می‌کند که ارتقای مهارت نیروی انسانی در حوزه علوم داده و نظام‌مند کردن فرایند جمع‌آوری تا ارائه شاخص‌ها توسط وزارت راه و شهرسازی باید مورد پیگیری قرار گیرد.
این گزارش جامع، نقشه راهی را برای ارتقای کارآمدی بخش حمل و نقل برون شهری با تمرکز بر شاخص‌های عملکردی ارائه می‌دهد. تحقق این امر نیازمند عزم ملی و همکاری همه دستگاه‌های ذیربط است.
با احترام ، نوین بار
خدمات نوین بار : اتوبار کاشانک ؛ اتوبار سوهانک ؛ اتوبار قیطریه ؛ اتوبار ظفر
